Bivši šef izraelske obavještajne službe Mossad Tamir Pardo izjavio je danas da Izrael sprovodi sistem aparthejda na Zapadnoj obali.
On se tako pridružio maloj, ali sve brojnijoj grupi penzionisanih zvaničnika koji su zaključili da se odnos Izraela prema Palestincima graniči s aparthejdom, što je aluzija na sistem rasne separacije u Južnoj Africi koji je okončan 1994. godine.
Vodeće organizacije za ljudska prava u Izraelu i u inostranstvu i Palestinci su optužili jevrejsku državu i 56 godina dugu izraelsku okupaciju Zapadne obale da se pretvara u sistem aparthejda koji daje Palestincima drugorazredni status i ima za cilj da se održi jevrejska hegemonija od rijeke Jordan do Sredozemnog mora.
Nekolicina bivših izraelskih lidera, diplomata i bezbjednosnih zvaničnika su upozorili da Izrael rizikuje da postane država aparthejda, ali je izjava Parda još otvorenija.
„Tu postoji država aparthejda. Na teritoriji gdje za dva naroda važe dva pravna sistema, to je država aparthejda“, rekao je Pardo, a AP ocjenjuje da njegova izjava ima posebnu težinu u zemlji opsjednutoj bezbjednošću.
Pardo koji je bio šef Mossada od 2011. do 2016. godine nije rekao da je isto mislio dok je bio na funkciji.
Uz to je naveo da su Palestinci jedno od najvažnijih pitanja u Izraelu i da su važniji od iranskog nuklearnog programa koji premijer Izraela Benjamin Netanyahu vidi kao egzistencijalnu pretnju.
Pardo je rekao da je kao šef Mossada više puta upozorio Netanyahua da mora da odluči koje su granice Izraela ili rizikuje uništenje države za Jevreje.
U protekloj godini Pardo je kritikovao Netanyahua i nastojanja njegove vlade da izmijeni pravosudni sistem, upozoravajući da će Izrael postati diktatura.
Njegova današnja otvorena ocijena izraelske vojne okupacije je neuobičajena za lidere pokreta protesta protiv reforme pravosuđa, koji su uglavnom izbjegavali da razgovaraju o okupaciji zbog zabrinutosti da bi to moglo da uplaši dio pristalica koji su nacionalisti.
Pardo je dao izjavu u vrijeme kada ultradesna Vlada Izraela, koju čine partije ultranacionalista, pristalice aneksije Zapadne obale, rade na učvršćivanju izraelske kontrole nad tom teritorijom.
Neki ministri su obećali da će udvostručiti broj jevrejskih naseljenika koji žive na Zapadnoj obali.
Sada ih tamo ima pola miliona.
Bivši šef Mossada je rekao da građani Izraela mogu sjesti u automobile i voziti se gdje god žele osim u pojasu Gaze, a Palestinci ne mogu.
On je dodao da njegovi pogledi na sistem na Zapadnoj obali nisu ekstremni već činjenica.
Izraelcima je zabranjeno da ulaze na palestinska područja Zapadne obale, ali mogu da voze po Izraelu i na 60 posto teritorije Zapadne obale koja je pod punom izraelskom kontrolom.
Palestincima je potrebna dozvola Izraela da uđu u tu zemlju i često moraju da prolaze kroz vojne kontrolne punktove da bi se kretali po Zapadnoj obali.
Organizacije za ljudska prava upozoravaju na diskriminatorsku politiku u Izraelu i anektiranom istočnom Jerusalimu, izraelsku blokadu pojasa Gaze kojom vlada ekstremistički Hamas od 2007. godine i okupaciju Zapadne obale.
Izrael bezbjednosno kontroliše cijelu Zapadnu obalu, održava dvostruki pravni sistem i gradi i širi jevrejska naselja koja veći dio međunarodne zajednice smatra nelegalnim.
Izrael odbacuje optužbe o aperthejdu i kaže da arapski građani izraela imaju ista prava.
Ta zemlja daje ograničenu autonomiju međunarodno priznatoj Palestinskoj upravi čije je sjedište na Zapadnoj obali, a iz pojasa Gaze je povukla vojnike i evakuisala jevrejske neseljenike 2005. godine.
Izraelski lideri kažu da je Zapadna obala sporna teritorija čiju sudbinu bi trebalo odrediti za pregovaračkim stolom.
BH Glas / Beta / Foto: Meir Vaaknin / Flash 90
