Milioni Palestinaca danas obilježavaju 72. godišnjicu Nakbe, odnosno Dan velike katastrofe, koji simbolizira stradanja i progone palestinskog naroda od osnivanja izraelske države na palestinskoj zemlji. Milioni Palestinaca i danas imaju status izbjeglice i sanjanju o danu kada će se vratiti u domovin .
Palestina se svake godine sve više udaljava od svojih snova, a njihovi nacionalni ciljevi o povratku i nezavisnosti posljednjih godina su suočeni s neumoljivim napadima.
Uvjeti uzrokovani zbližavanjem arapskog svijeta s Izraelom, unutrašnjom podjelom Palestinaca, slabošću međunarodnih faktora te protivpravnim pristupom SAD-a i Izraela, opisuju se kao najteža situacija s kojom se palestinsko pitanje suočilo posljednjih godina.
Palestinci koji su uspostavom Izraela izgubili većinu svoje domovine, ušli su u 72. godinu Nakbe u sjeni takozvanog “Mirovnog plana za Bliski istok”, koji je predsjednik Sjedinjenih Država Donald Trump najavio s izraelskim premijerom Benyaminom Netanyahuom za rješenje izraelsko-palestinskog pitanja.
Dok takozvani mirovni plan SAD-a daje Izraelu potpunu dominaciju na području između Sredozemlja i rijeke Jordan, Palestincima nameće da prihvate ovu privilegiju datu u Tel Avivu u zamjenu za “takozvanu državu” i “ekonomski prosperitet”.
Takozvani mirovni plan ignoriše zahtjeve Palestinaca kao što su pravo na povratak, Istočni Jeruzalem, uklanjanje naselja, te u potpunosti eliminiše mogućnost “dvodržavnog rješenja” na historijskom palestinskom teritoriju.
Osim toga, takozvani mirovni plan u starogradskoj okupiranoj četvrti Istočnog Jerusalema, koji predviđa zaštitu trenutne situacije (status quo) za prvu kiblu mulimana Mesdžid al-Aksa, otvara Harem-i Šerif za jevreje u skladu s izraelskim tezama, odnosno situaciju mijenja u njihovu korist.
Primjenjujući Trumpov plan na palestinskim teritorijima unatoč Palestincima i međunarodnoj zajednici, Izrael u potpunosti eliminiše ideju o potpuno nezavisnoj, suverenoj palestinskoj državi čiji je glavni grad Istočni Jeruzalem prema granicama iz 1967. godine, o kojoj su Palestinci oduvijek sanjali.
- Bol koja ne prestaje 72 godine –
Dan nakon što je 1948. godine proglašena je nezavisnost Izraela na okupiranoj teritoriji Palestine, 15. maj, Palestinci obilježavaju kao Nakbu, početak katastrofe koju taj narod i dalje proživljava pred agresivnom i okupatorskom politikom Izraela.
U proteklih više od sedam decenija Izrael je okupirao više od 85 posto od ukupno 27.000 kvadratnih kilometara palestinske teritorije, a izraelske vlasti nastavljaju sa izgradnjom ilegalnih jevrejskih naselja na području Istočnog Jerusalema i Zapadne obale koji su okupirani 1967. godine.
Termin Nakbe koristi se za dan kada je osnovan Izrael i počeo progon Palestinaca, a prvi ga je upotrijebio sirijski historičar Konstantin Zurayk u knjizi “Šta znači Nakbe“. Na današnji dan Palestinci širom svijeta organiziraju proteste protiv izraelske okupatorske politike.
Današnji dan Izraelci slave kao dan osnivanja izraelske države, dok Palestinci ovaj dan obilježavaju kao početak katastrofe koja traje, odnosno sistematskog progona u kojem je blizu milion, odnosno 67 posto Palestinaca protjerano sa svojih ognjišta.
- Status izbjeglice ima više od šest miliona Palestinaca –
Danas širom svijeta status izbjeglice ima više od šest miliona Palestinaca, od kojih je 5,3 miliona registrirano i u bazi Agencije Ujedinjenih nacija za pomoć palestinskim izbjeglicama (UNRWA).
U proteklih 72 godine izraelske vlasti su u potpunosti uništile ukupno 675 palestinskih naselja, ubijene su hiljade Palestinaca, a mnogi palestinski gradovi su postali jevrejski. U tom procesu je vođeno i sistemsko uništavanje svih elemenata kulturne i tradicijske baštine Palestinaca.
Prognani Palestinci danas žive u oskudnim uvjetima u ukupno 61 izbjegličkom kampu na području Palestine i u drugim zemljama.
Većina interno raseljenih Palestinaca živi u Gazi u kojoj se nalazi osam izbjegličkih kampova. Najveći kamp u Gazi je Jabalia u kojem je zbrinuto 108.000 izbjeglih, a taj kamp je poznat kao mjesto sa kojeg je 1987. godine krenula palestinska pobuna intifada.
Na Zapadnoj obali se nalazi 20 izbjegličkih kampova među kojima je najveći Birzait u kojem je smješteno 132.000 prognanih Palestinaca.
Veliki broj Palestinaca protjeran je u susjedne zemlje, a i danas palestinske izbjeglice žive u 12 kampova u Libanu, deset kampova u Jordanu i 12 takvih kampova u ratom zahvaćenoj Siriji.
Neki analitičari smatraju da je sjeme Nakbe začeto idejom francuskog generala Napoleona Bonaparte, pa zatim u plan pretvoreno u Belfourskoj deklaraciji, a da je tu ideju u konkretno djelo počeo provoditi prvi izraelski premijer Ben Gurion.
Napoleon je još 1799. godine iznio ideju da se na području tadašnje Palestine pod osmanskom vladavinom osnuje jevrejska država. Uslijedilo je masovno doseljavanje Jevreja iz svih dijelova svijeta u Palestinu i tako je pripremljen projekat okupiranja Palestine od strane cionista.
Britanska vojska vođena generalom Edmundom Allenbyjem zauzela je Jerusalem 1917. godine, a okončanjem osmanske vladavine u Palestini je otvoren put za realizaciju cionističkog plana utemeljenja jevrejske države. Iste godine je objavljena i Belfourska deklaracija kojom je predviđeno osnivanje te države.
Generalna skupština Ujedinjenih nacija je 29. novembra 1947. godine usvojila rezoluciju kojom se predviđa podjela palestinske teritorije na palestinsku i jevrejsku državu. Protiv te odluke bili su Palestinci i mnoge arapske zemlje, a cionisti su je slavili kao veliki uspjeh.
Dan kasnije cionisti su formirali naoružanu grupu Kaganah koja je zauzela područja na kojima je omogućeno naseljavanje Jevreja. Po okončanju britanskog mandata nad Palestinom, David Ben Gurion je 14. maja 1948. godine proglasio da je osnovana država Izrael. Nastavljeni su progoni Palestinaca i okupacija njihove zemlje.
Izrael je kao članica UN-a priznat 3. marta 1949. godine, od kada su nezavisnost Izraela priznale Sjedinjene Američke Države i mnoge druge zemlje svijeta.
Cionistički pokret ideju utemeljenja jevrejske države temelji i okupaciju palestinske teritorije opravdava sa tri glavne tvrdnje, među kojima je na prvom mjestu propaganda britanskog pisca Israela Zangwilla koji je pisao da je “zemlja bez naroda namijenjena narodu bez zemlje“, a što u suštini poriče postojanje palestinskog naroda. Cionisti također tvrde da je na tom području postojala jevrejska država i prije 2.070 godina. Treća cionistička tvrdnja poriče progon Palestinaca i govori o navodnoj seobi Palestinaca koji su dobrovoljno prodali svoju zemlju Jevrejima.
Pod vodstvom osnivača modernog političkog cionističkog pokreta Theodora Herzija u švicaskom Bazelu je 1987. godine održan prvi kongres cionista na kojem je zvanično započet projekat stvaranja jevrejske države.
Prognani Palestinci i danas u izbjegličkim kampovima sanjaju o povratku na okupirana ognjišta. Prepreka u tome im je činjenica da Izrael ne implementira rezoluciju Ujedinjenih nacija koja izbjeglicama daje pravo na povratak kućama ili isplatu naknade za njihovu zemlju.
I više od sedam decenija Nakbe za Palestince predstavlja katastrofu i progon koji i dalje traju.
Izvor: Agencija Anadolija (AA)
